Papiery matowe, oraz specjalna ich odmiana czyli RAG to „inny świat” druku fotografii. Każdy kto miał kiedykolwiek kontakt z fotograficznymi odbitkami produkowanymi w automatycznym fotolabie przyzwyczajony jest do podłoży tam oferowanych. Ograniczają się one zwyczajowo do papierów błyszczących i perłowych. Mylne jest zwyczajowe nazywanie papierów perłowych – matowymi. Wynika to z przyzwyczajenia i faktu,że stoją w opozycji do błyszczących. Najłatwiej jest jer nazwać matowymi. W tym artykule będziemy pisać o prawdziwych „matach”, czyli papierach zupełnie pozbawionych pobłysku. By uzmysłowić różnice wystarczy porównać typowy biurowy papier xero i porównać go z papierem fotograficznym. Papier biurowy zupełnie nie odbija światła. Również w dotyku to zupełnie dwa różne podłoża.
Oczywiście papiery matowe foto, to nie przemianowany papier biurowy. Odróżnia je możliwość reprodukcji wielu wariantów kolorystycznych. Fachowo nazywa się to gamutem kolorystycznym, chodzi o jak najszerszą ilość kombinacji kolorystycznych do uzyskania na danym podłożu. Większe możliwości skutkują płynnymi przejściami koloru w kolor bez widocznej gradacji i charakterystycznych „schodków” czyli widocznych nie płynnych pasemek kolorów
Gramatura wielokrotnie przekracza to co dostaniemy w przypadku papierów biurowych. W przypadku podłoży fotograficznych stosuje się gramatury od ok 190 do 400 gram. Dodatkowym argumentem poza względami estetycznymi jest możliwość wchłonięcia większej ilości tuszu bez problemu z „marszczeniem” i „falowaniem” papieru. Wielokrotnie wyższa jest tu też ostrość, selektywność i trwałość archiwalna
Argumetem jest też występowanie papierów foto o różnym składzie i wielu rodzajach faktur
Papier matowy, jak i wcześniej omawiane papiery RC i FB występuje w rożnej budowie. Są to papiery celulozowe i oparte na włóknach bawełnianych. Te ostatnie mieszczą się w kategorii papierów RAG czyli „szmacianych”, o których będzimy dizś pisać.
Papiery na bazie bawełny zwyczajowo uważa się je za materiały trwalsze, jednak na runku są podłoża a z mieszanym składem a nawet oparte na włóknach trzciny cukrowej czy pulpy ryżowej.
Jako ciekawostkę trzeba podać prosty test. Papiery oparte o celulozę zawierają skrobię. Polskie banknoty stworzono są w oparciu o bawełnę, podobnie ja trwałe papiery Fine Art. Na rynku dostępne są pisaki – testery dzięki którym sprawdzić można czy papier zawiera skrobie, czy nie. Służą one do wykrywania fałszywych banknotów, pozwalają tez stwierdzić skład papieru archiwalnego.
Papiery matowe mimo mniejszej wartości kontrastu i poziomu czerni D-Max, często sprawiają wiele lepsze wrażenie niż papiery błyszczące. Czerń matową daje się bowiem postrzegać je bez refleksów co poprawia odbiór obrazu czyniąc go czystszym i bardziej selektywnym. Sprzyja to wrażeniu kontrastu nie tyle jasności co kolorów. Często finalnie mamy więc wrażenie głębszego kontrastu
PAPIERY TYPU RAG
Papier 100% cotton, ze sprasowanych włókien bawełny. Przyjęła się opinia o większej trwałości papieru tego typu. Nie potwierdzają tego jednak badania trwałości, które równie długą żywotność potwierdzają również w papierach bazujących na celulozie i mieszanym składzie. Faktem jest jednak, że papiery typu Rag mają swoje bardzo pozytywne cechy estetyczne. Są zwyczajowo dość grube i „mięsiste”, często o ciekawej fakturze. Zasadniczą różnica pomiędzy papierami z drobinek bawełnianych a papierami opartymi o celulozę jest fakt że w tych drugich mogą występować większe stężenia kwasów niż w papierach Rag które produkowane są bezkwasowo. Ma to bezpośredni wpływ na trwałość materiału. Rezerwa alkaliczna papieru służy podporności na czynniki zewnętrzne i wpływ naturalnych kwasów obecnych w środowisku.
Zwyczajowo jednak papiery Rag stosuje się do fotografii artystycznej i kolekcjonerskiej.
Każdy szanujący się producent papierów fotograficznych aspirujących do jakości archiwalno kolekcjonerskiej musi posiadać tego typu papiery.
CANSON
To producent którego działalność datuje się na 1557r. Większość papierów tego producenta przeznaczonych do druku oparta jest o podłoża produkowane przez Canson na potrzeby malarzy grafików lub kolekcjonerów i archiwistów. Współcześnie dokonano drobnych poprawek umożliwiających zadruk na tych samych podłożach których archiwalnośc potwierdzono między innymi w oparciu o realne doświadczenie producenta o 500letniej tradycji.
Canson Arches Velin Museum Rag
Gładki papier do litografii, miedziorytów uzupełniony o możliwość zadruku współczesnymi drukarkami. Papier bez wybielaczy optycznych oraz bezkwasowy. Rezerwa alkaiczna zapobiega zniszczeniom wynikłym z działania czynników zewnętrznych. Papier spełnia archiwalna normę ISO9706
Canson BFK Rives
.jpg)
Mimo braku słowa RAG w nazwie, jest to papiery typu 100% Cotton. Bardzo podobny do Arches Velin Museum Rag, jednak o wyraźniejszej fakturze.
Canson Edition Eaching Rag
Papier do rycin i tradycyjnej grafiki. Podobnie jak poprzednie spełnia normę ISO 9706. Od strony estetycznej jest to podłoże lekko ziarniste o wysokiej rozdzielczości. Głębokie czernie i możliwość osiągnięcia nasyconych kolorów robi z tego papieru idealne podłoże do pracy z fotografią
Canson Rag Phtographique
Flagowy papier RAG Cansona. Bezkwasowość, archiwalność i brak wybielaczy optycznych uznajmy w tej grupie za standard. Jak poprzednicy spełnia galeryjne normy ISO, oraz posiada certyfikaty Wilhelm Research. Posiada najwyższy z papierów Canson RAG współczynnik Dmax. Oznacza to najgłębszy poziom czerni spośród wymienionych. Delikatna, ledwo zauważalna faktura gwarantuje uniwersalność zastosowań tego podłoża. Występuje w wersjach 310 i 210g/m2 oraz w wersji dwustronnej o gramaturze 220g/m2.
Canson Arches Aquarelle
Mimo, że w nazwie tego papieru nie występuje słowo Rag, zdecydowanie jest to matowe podłoże 100% bawełniane. Papier charakteryzuje bardzo intensywna i rzucająca się w oczy chropowata faktura. Zgodnie z nazwą przypomina podłoża malarskie stosowane do akwareli. Biorąc pod uwagę, że Canson jest również producentem podłoży do malarstwa klasycznego, związek ten jest jak najbardziej zasadny.
Canson jak widać gwarantuje wybór klasycznych podłoży, bez wybielaczy, trwałych i opartych o tradycyjne podłoża dla plastyków
TECCO
Tecco Duo Fine Art RAG PFR200
Papier do zadań specjalnych. Przeznaczony do bardzo szerokiego grona odbiorców. Da kolekcjonerów, ważne będzie że spełnia wymagania archiwalne. Odbiorcę przyzwyczajonego do bielszych podłoży ucieszy jasność papieru. Bardzo delikatna, nie narzucająca się faktura gwarantuje uniwersalne zastosowanie. Dzięki możliwości zadruku dwustronnego bez utraty jakości dla żadnej ze stron, stworzymy samodzielnie foto-książkę, portfolio lub fotografię kolekcjonerską bogato zdobioną i opisaną na odwrocie.
Podłoże bezkwasowy o neutralnym PH. Papier spełnia normy galeryjno archiwalne DIN 6738, ISO 9706, ANSI Z 39.48-1992. Poddany testom Wilhelm Reesearch na maszynach Canona Epsona i HP, otrzymał certyfikat archiwalności WIR.
Tecco Fine Art RAG PFR295
Papier wyraźnie grubszy od poprzednika. Podobnie spełniający najwyższe wymagania archiwalne i standardy (DIN 6738, ISO 9706, ANSI Z 39.48-1992) włącznie z przyznawanym przez Wilhelm Research. Od poprzednika różni go poza grubością umiarkowana jasność wynikła z braku wybielacza optycznego. Dla niektórych miłośników tego rozwiązania jest to argument gwarantujący wyższy poziom archiwalni. Jednak nie jest to spadek zauważalny. Różnica widoczna jest porównując bezpośrednio papier wybielony z PFR295. Zdecydowanie jeden z ulubionych papierów autora tego zestawienia.
Tecco Bright White RAG BWR300
Papier śnieżnobiały dla osób chcących uzyskać ekstremalne wartości kontrastu, a jednocześnie podłoża matowego. Głęboka czerń, jasna biel i nasycone kolory przykują wzrok nawet absolutnego laika. Gładkość i jasność tego papieru rzadko spotykana jest w rodzinie RAG. Podłoże sztywne o gramaturze 300g/m2 gwarantuje brak problemów z odkształcaniem papieru. Nie tracimy tu nic na trwałości, wciąż korzystając z bazkwasowego RAGa spełniającego normy DIN 6738, ISO 9706, ANSI Z 39.48-1992
Tecco Fine Art RAG PFR450
Dla odmiany jest to papier o mocnej i wyczuwalnej fakturze. Pod względem jasnośći bliżej mu do PFR295, ponieważ podobnie jak on pozbawiony jest wybielaczy optycznych. Oczywiście spełnia normy archiwalne, jak poprzednicy.
Tecco w zestawieniu papierów RAG postawiło na różnorodność produktów. Z zachowaniem najwyższej trwałości otrzymujemy podłoża dostosowane do naszych potrzeb. Wybierać możemy więc ragi gładsze i fakturowane, grubsze i cieńsze, z wybielaczem lub bez. Każdy znajdzie produkt trafiający jego gusta.
Hahnemuhle
Hahnemuhle Photo Rag
Flagowy Rag od Hahnemuhle. Delikatną fakturą najbliżej mu do Tecco PFR295. Oczywiście jak wszystkie z rodziny RAG, papier o 100% bawełny. Materiał bezkwasowy, ale wyposażony w delikatną ilość wybielacza optycznego. Testowany pod kontem archiwalności przez Wilhelm Research, lecz certyfikat ten nie występuje na pudełkach Hahnemuhle. Wynika to prawdopodobnie z ograniczonej czasowo ważności certyfikatu. Testy wykonano bowiem w 2008 roku. Producent przygotował szeroki wybór gramatur. Wybierać możemy więc wersje 1188, 308 i 460gram/m2.
Hahnemuhle Photo Rag Ultra Smooth
Podłoże stworzone specjalnie dla miłośników gładkich podłoży. Jak sama nazwa wskazuje papier zachowuje wszelkie zalety poprzednika z założeniem, że trafić ma do przeciwników papierów fakturowanych.
Hahnemuhle Photo Rag Bright White
Podobnie jak w Tecco, nie mogło zabraknąć papieru dodatkowo wybielonego. Wszystko po to by na papierze matowym osiągnąć wysoki poziom kontrastu porównywalny z papierami błyszczącymi i satynami. W połączeniu z głęboka czernią papierów matowych i brakiem refleksów świetlnych uzyskujemy podłoże gwarantujące bardzo pozytywny odbiór fotografii i grafiki. Oczywiście papier posiada większą ilość wybielaczy optycznych
Hahnemuhle Photo Rag Satin
Papier dość wyjątkowy. Mimo matowego wykończenia, w miejscu zadrukowania odnosimy wrażenie oglądania bardzo lekko błyszczącego, satynowego podłoża. Jednocześnie powierzchnia nie drukowana [pozostaje jednolicie matowa. Jakość zadrukowanej fotografii upewnia nas, że nadal mamy do czynienia z papierem najwyższej klasy
Hahnemuhle Photo Rag Pearl
Podobnie jak w przypadku Photo Rag Satin. Tu jednak możemy mieć wrażenie, że również podłoże jest lekko błyszczące. Jednak spokojnie możemy zaliczyć ten papier do rodziny matowych
Hahnemuhle William Turner
Papier którego nazwa pochodzi od malarza, będącego klasykiem w dziedzinie impresjonistycznego pejzażu i akwareli. Papier stosowany do jego prac przeniesiono w erę cyfrową umożliwiając zadruk na podobnym podłożu. Faktura tego materiału to prawie papier ścierny. Jeden z najbardziej fakturowanych papierów na rynku. Bezpośredni odpowiednik Canson Arches Aquarelle o podobnym rodowodzie. Papier premium o wysokim poziomie arciwalności pozbawiony wybielaczy optycznych.
Hahnemuhle jak widać postawiło na różnorodność podłoży. Z pewnością każdy znajdzie tu produkt dla siebie. Jak zwykle w przypadku papierów, ostateczny wybór należy oprzeć na najlepszym papierze spełniającym nasze estetyczne zamiłowania i najlepiej oddające charakter reprodukowanego obrazu.
Ilford
Ilford Gold Cotton Textured
Ilford jako marka nierozerwalnie związany jest z papierami. W erze cyfrowej stworzyć należało coś nowego. Nigdy bowiem dotąd nie istniało tyle rodzajów podłoży z których może wybierać fotograf lub grafik. Od niedawna pod marką ILFORD dostępne są dwa papiery typu RAG (na podłożu bawełnianym). Zgodnie z trendem obecnym u konkurencji dostępne są podłoża teksturowane i gładkie. Jak sama nazwa wskazuje, podłoże textured jest delikatnie chropowate. Faktura tego papieru jest bardziej intensywna niż w większości papierów konkurencji, wyraźnie widoczna i wyczuwalna. Oczywiście nie tak bardzo jak np. Canson Arches Aquarelle. Ilford zafundował nam podłoża bez wybielaczy optycznych, oraz bezkwasowe, co od strony archiwalnej jest jak najbardziej pozytywna informacją.
Ilford Gold Cotton Smooth
Papier ten od strony technicznej bliźniaczy jest do Gold Cotton Textured. W tym przypadku jednak nazwa smooth nie oznacza idealnie gładkiego papieru. Należy uznać, że pod względem powłoki jest to produkt pomiędzy Hahnemuhle Photo Rag Ultra Smooth i Tecco FineArt RAG.
Ilford dobrze zaczął walkę w segmencie mat RAG. Ofertę matowych podłoży uzupełnia Fine Art Smooth i Textured. Są to jednak podłoża celulozowe, które ujmiemy w osobnym zestawieniu. W ofercie Ilforda brak jest niestety wybielonych RAGów oferujących wyższe kontrasty niż wersje nastawione bardziej na trwałość, przez co pozbawione wybielaczy. Dobrze było by gdyby Ilford wzorem konkurencji dał odbiorcy szerszy wybór
Epson
Epson Velvet Fine Art Paper
Jest to jedyny RAG w ofercie tego producenta. Papier o średniej teksturze, wyraźnie wyczuwalnej pod palcami. Papier dość biały, dzięki czemu uzyskamy na nim bardzo atrakcyjne kontrasty. Świetny poziom czerni, czyli Dmax sprzyja zastosowaniu w fotografii czarno białej. Papier nie jest objęty certyfikacją WIR, jednak znajduje się w wewnętrznym programie Epson DigiGraphie promującym podłoża wysokiej jakości oraz twórców fotografii. Papier jest bezkwasowy
Harman by Hahnemuhle
Harman by Hahnemuhle Mat Cotton Textured
Harman do spółki z Hahnemuhle stworzyli papiery przeznaczone głównie dla miłośników białych papierów o wysokim kontraście. W przeciwieństwie do oferty Ilforda, dostajemy papiery jedynie wybielone, bez możliwości wyboru papierów pozbawionych optycznych wybielaczy. Nie umniejsza jednak o klasy produktów Harmana. Faktura papieru jest dość wyraźna i regularna. Dość estetycznie łączy gładkość z nierównością podłoża, tworząc pewien złoty środek pomiędzy chropowatą a delikatną powłoką. Papier jest bezkwasowy
Harman by Hahnemuhle Matt Cotton Smooth
Gładkość podłoża przypomina papiery Tecco. Technicznie jest ono podobne do Matt Cotton Textured. Mamy więc podłoże bezkwasowe, lecz dodatkowo wybielone. Przyzwoity poziom osiąganej czerni sprzyja produkcji fotografii czarno białych o wysokim kontraście. Papier da się lubić i potwierdza to przynajmniej kilku znanych nam fotografów regularnie drukujących na tym właśnie podłożu.
W kolejnym artykule przyjrzymy się reszcie papierów matowych z poza rodziny RAG. Będą to papiery celulozowe, ale i np oparte na mieszanym składzie. Kolejny przegląd papierów fotograficznych już wkrótce.